«Είμαι πολύ μπερδεμένη», απάντησε μια θεραπευόμενη στην τελευταία μας συνεδρία, όταν τη ρώτησα πώς είναι. «Νιώθω ότι δεν έχω συνειδητοποιήσει ακόμα ότι έχασα τη δουλειά μου, παρόλο που έχουν περάσει δυο βδομάδες. Ξυπνάω το πρωί με την έννοια να ετοιμαστώ, για να πάω στο γραφείο, και περνάνε μερικά δευτερόλεπτα για να έρθει η σκέψη ότι δεν έχω να πάω πουθενά. Και δεν έχω καν τη διάθεση να ψάξω για δουλειά.»
Η απώλεια είναι μέρος της ζωής και τα συναισθήματα που περιγράφει η θεραπευόμενή μου είναι κομμάτι της απώλειας που βιώνει. Είτε πρόκειται για ένα θάνατο, είτε για απώλεια περιουσίας, είτε για αλλαγή δουλειάς, είτε για το τέλος μιας σχέσης ή ακόμα και για μια μετακόμιση, τα συναισθήματα που συνοδεύουν μια αλλαγή είναι δύσκολα. Θλίψη, θυμός, φόβος, αγωνία, απελπισία, απογοήτευση, ενοχή είναι μερικά μόνο από τα συναισθήματα που συνοδεύουν μια απώλεια.
Δεν είναι απαραίτητο κάθε άνθρωπος που βιώνει μια απώλεια να ζητήσει επαγγελματική βοήθεια. Καθώς ο πόνος είναι μέρος της ζωής, οι άνθρωποι είμαστε εξοπλισμένοι με μηχανισμούς που μας βοηθούν να αντιμετωπίσουμε τις απώλειες που βιώνουμε στη ζωή μας και να επανέλθουμε, ίσως αποκομίζοντας λίγη περισσότερη σοφία από αυτές. Μερικές φορές, όμως, δυσκολευόμαστε να αφήσουμε τον εαυτό μας να πορευτεί μέσα από τα δύσκολα συναισθήματα της απώλειας, να θρηνήσει, κι έτσι μένουμε κολλημένοι σε αυτή. Σε αυτές τις περιπτώσεις, είναι χρήσιμο (ή ίσως και απαραίτητο) να συμβουλευτούμε έναν ειδικό ψυχικής υγείας, ειδικευμένο στην απώλεια και το πένθος.
Όταν δουλεύω με ανθρώπους που αντιμετωπίζουν κάποια απώλεια στη ζωή τους, βασικός στόχος της ψυχοθεραπείας είναι να τους βοηθήσω να αναγνωρίσουν και στη συνέχεια να βιώσουν το εύρος και την ένταση των συναισθημάτων τους. Αυτό δε σημαίνει ότι τα συναισθήματα αυτά θα τους κατακλύσουν και θα προκαλέσουν τη συναισθηματική ακινητοποίησή τους και την απώλεια του ελέγχου, όπως συχνά φοβούνται οι άνθρωποι. Άλλωστε, σε κανέναν δεν αρέσει να νιώθει λυπημένος, θυμωμένος ή απογοητευμένος. Βιώνοντας, όμως, το πένθος θα επιτρέψει στο άτομο που θρηνεί να αναγνωρίσει τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζει την απώλειά του, ο οποίος μπορεί να γίνεται δυσλειτουργικός και να μην το αφήνει να προχωρήσει στη ζωή του. Κι όταν δεν μπορούμε να αποχαιρετίσουμε μια κατάσταση που τελειώνει, είναι δύσκολο να αφήσουμε νέες εμπειρίες να έρθουν με χαρά στη ζωή μας. Έτσι, τα συναισθήματα του πένθους μας συνοδεύουν και χρωματίζουν οποιαδήποτε προσπάθεια να προχωρήσουμε σε κάτι καινούριο.
Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι η αλλαγή, ακόμα κι αν προέρχεται μέσα από τα οδυνηρά συναισθήματα μιας απώλειας, είναι αναπόσπαστο μέρος της ζωής μας. Κι όταν αφήσουμε τον εαυτό μας να περάσει μέσα από τη διαδικασία του πένθους και να αποδεχτούμε τα συναισθήματα που συνοδεύουν αυτή τη διαδικασία, είναι σίγουρο ότι έχουμε να μάθουμε πολλά και να αντιμετωπίζουμε το μέλλον… αλλιώς!