Πολλές φορές ακούμε να γίνεται λόγος για την ψυχοθεραπεία. Συχνά μάλιστα μπερδεύονται μαζί της κι άλλοι όροι, όπως η ψυχανάλυση και η ψυχιατρική. Τι είναι τελικά η ψυχοθεραπεία;
Ψυχοθεραπεία είναι ο κλάδος της επιστήμης της Ψυχολογίας, που ασχολείται με την προώθηση ή αποκατάσταση της ψυχικής υγείας του ανθρώπου ή ομάδας ανθρώπων. Πιο συγκεκριμένα, ο ψυχοθεραπευτής είναι ο ειδικός που προσπαθεί να βοηθήσει κάποιον άλλο άνθρωπο να ξεκαθαρίσει τη σκέψη και τα συναισθήματά του, να ξεπεράσει κάποια δυσκολία που αντιμετωπίζει, να αλλάξει τη συμπεριφορά του, να οδηγηθεί προς την αυτογνωσία.
Για τους περισσότερους ειδικούς, η ψυχοθεραπεία είναι μια διαδικασία μάθησης, η οποία βοηθά το άτομο να γνωρίσει τον εαυτό του και να χρησιμοποιήσει όλα τα εφόδια που διαθέτει στη ζωή του. Έτσι, με το να λογαριάζει όλες τις παραμέτρους κάθε γεγονότος και κάθε κατάστασης, μπορεί να υπολογίσει τις πιθανές επιπτώσεις των επιλογών του και με αυτόν τον τρόπο να κάνει τις πιο λειτουργικές για εκείνο επιλογές.
Η ψυχοθεραπεία απευθύνεται σε όλους. Ειδικότερα για τις οικογενειακές σχέσεις, η ψυχοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει τα μέλη κάθε οικογένειας να κατανοήσουν καλύτερα το ένα το άλλο, καθώς και τις δυσκολίες που ενδεχομένως υπάρχουν μέσα στην οικογένεια. Έτσι, ο ψυχοθεραπευτής μπορεί να βοηθήσει τους γονείς να βρουν τρόπους καλύτερης αντιμετώπισης της συμπεριφοράς των παιδιών τους, το ζευγάρι να βρει πιο λειτουργικούς τρόπους επικοινωνίας, είτε ακόμα και τα αδέρφια να μειώσουν τις μεταξύ τους διαμάχες. Αυτά έχουν ως αποτέλεσμα να βελτιωθούν οι σχέσεις μεταξύ των μελών και να υπάρχει καλύτερο κλίμα στην οικογένεια.
Ακούγεται απλό, θα μπορούσε να σκεφτεί κάποιος. Κάποιοι μάλιστα θεωρούν ότι ο καθένας είναι σε θέση να λύσει τα προβλήματά του, χωρίς τη βοήθεια ειδικού, αν σκεφτεί ψύχραιμα και ώριμα. Αυτό σε πολλές περιπτώσεις είναι αλήθεια. Ωστόσο, συχνά οι άνθρωποι εγκλωβίζονται σε καταστάσεις, από τις οποίες είναι δύσκολο να βγουν ή δεν ξέρουν πώς να τις αντιμετωπίσουν. Σε αυτές τις περιπτώσεις είναι σημαντικό να ζητάμε τη βοήθεια του ειδικού, ο οποίος με τις επιστημονικές του γνώσεις και την εμπειρία του θα βοηθήσει το άτομο να βρει την κατεύθυνση στην οποία θέλει να κινηθεί.
Στην πραγματικότητα, η ψυχοθεραπεία είναι μια διαδικασία, στην οποία εμπλέκονται ποικίλες τεχνικές και ακολουθείται μια πορεία, ώστε να κατακτηθούν οι στόχοι που έβαλαν από κοινού ο θεραπευόμενος με το θεραπευτή. Ενδεικτικά κάποιοι από τους στόχους της ψυχοθεραπείας μπορεί να είναι η μείωση του άγχους, η καλύτερη προσαρμογή στο οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον, η εκμάθηση νέων συνηθειών, η ανακούφιση από τον πόνο, η ικανότητα επίλυσης προβλημάτων, η συναισθηματική ανάπτυξη, η βελτίωση των διαπροσωπικών σχέσεων.
Σήμερα υπάρχουν αρκετές ψυχοθεραπευτικές προσεγγίσεις και μέθοδοι. Ωστόσο, βασικό στοιχείο της ψυχοθεραπείας είναι η σχέση του θεραπευτή με τον θεραπευόμενο, η οποία συχνά καθορίζει και το αποτέλεσμα της ψυχοθεραπείας. Ανάλογα με την προσέγγιση και την προσωπικότητα του θεραπευτή, το είδος της θεραπευτικής σχέσης μπορεί να ποικίλλει. Σε κάθε περίπτωση πάντως, στη θεραπευτική σχέση είναι απαραίτητο να υπάρχει ανταπόκριση και ενδιαφέρον από την πλευρά του θεραπευτή και εμπιστοσύνη από την πλευρά του θεραπευόμενου. Ωστόσο, η σχέση αυτή δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ούτε φιλική ούτε επαγγελματική. Το σημαντικό στοιχείο της θεραπευτικής σχέσης είναι ότι δημιουργείται ένα κλίμα αποδοχής κι εμπιστοσύνης, στο οποίο μπορούν να αναπτυχθούν τα συναισθήματα του ατόμου που ζητάει βοήθεια.
Παρόλο που η ψυχοθεραπεία απευθύνεται σε όλους, το να ζητήσει κανείς βοήθεια δεν είναι πάντα εύκολη απόφαση. Συχνά οι άνθρωποι θεωρούμε ότι πρέπει να αντιμετωπίζουμε μόνοι μας τα προβλήματά μας και είναι αδυναμία το να ζητήσουμε βοήθεια. Στην πραγματικότητα, χρειάζεται περισσότερη δύναμη και θάρρος να αποδεχτεί κανείς τη δυσκολία του και να αναλάβει την ευθύνη να την αντιμετωπίσει. Είτε αντιμετωπίζουμε κάποια πρόσκαιρη δυσκολία στη ζωή μας, είτε ζητάμε την καθοδήγηση για κάποια σημαντική απόφαση, είτε βιώνουμε δύσκολα συναισθήματα για αρκετό χρονικό διάστημα, η ψυχοθεραπεία είναι ένα προσωπικό ταξίδι. Κι αυτό το ταξίδι μπορεί να είναι ένα από τα πιο σημαντικά δώρα που κάνει κανείς στον εαυτό του.